Η Κρητική Αναγέννηση, ο Αντώνιος Αχέλης κι εμείς.

Η Κρητική Αναγέννηση, ο Αντώνιος Αχέλης κι εμείς.

(στον Γιώργο Εκκεκάκη)

                            Αγαπητέ Γιώργο,

  Κανονικά θα έπρεπε να σε προσφωνήσω «αγαπητέ μου δάσκαλε», αφού κάποτε στο παρελθόν υπήρξα μαθητής σου. Φαντάζομαι όμως ότι αν προσπεράσω τα τυπικά θα το χαρείς περισσότερο.  Το εντυπωσιακό είναι άλλο: Ότι τα πιο συναρπαστικά σου μαθήματα, μου τα παρέδωσες όχι τότε που είσουν δασκαλος  και ήμουν μαθητής, αλλά μερικές δεκαετίες αργότερα (τώρα)!

 Οι τακτικοί αναγνώστες αυτής της στήλης θα παραξενευτούν που σήμερα δεν θα προσεγγίσω την δραματική πολιτική επικαιρότητα όπως το συνηθίζω τελευταία. Θα το αποφύγω σήμερα όχι μόνο διότι αισθάνομαι ότι η χώρα μπαίνει σε ακόμη κρισιμότερη φάση,  αλλά διότι θεωρώ τα πνευματικά ζητήματα της πόλης πολύ σημαντικά.

 Με χαρά έμαθα από το πρόσφατο δημοσίευμά σου, πως επιτέλους ένας Ρεθεμνιώτης (εσύ) είναι πλέον κάτοχος ενός σπανιώτατου έργου του πρωτοπόρου Ρεθεμνιώτη Αναγεννησιακού ποιητή Αντωνίου Αχέλη ο οποίος λέγεται  πως επηρέασε ως προς τις παρομοιώσεις του, τον Ερωτόκριτο.  Μέσα στα γραφόμενά σου διακρίνω την προσπάθειά σου να αναδείξεις την αξία του ποιητή και να ευαισθητοποιήσεις την (προς το παρόν μάλλον αδιάφορη) Ρεθεμνιώτικη κοινή γνώμη για οτιδήποτε αφορά στην Κρητική Αναγέννηση.

 Αναρωτιέμαι αν το άρθρο σου είχε ανταπόκριση και μάλλον σε βλέπω να κουνάς το κεφάλι μελαγχολικά. Διαισθάνομαι πως τόσο εσένα όσο κι εμένα, μας έχει κυριεύσει η θλίψη καθώς διαπιστώνομε πως η «πόλη των Γραμμάτων» προσπαθεί λαχανιασμένα πια και απεγνωσμένα να τρέξει πίσω απ’ τον βαρύτιμο αυτό τίτλο της. Κάποες φορές τυχαίνει ν’ ακούσομε λόγους πομπώδεις, κορώνες θριάμβου, κορδέλλες περιτυλίγματος μεταξωτές, όμως το ουσιαστικό ενδιαφέρον δεν φαίνεται να υπάρχει στο βάθος.   

  Ασφαλώς, αγαπητέ Γιώργο,  δεν σου διαφεύγει ότι  τα τελευταία χρόνια προσπαθώ επίμονα και μονότονα – σε ρόλο αδιόρθωτου μοναχικού καβαλλάρη να αφυπνίσω την κοινή γνώμη της πόλης σε ότι αφορά τα κορυφαία Κρητικά έργα της ακμής, μνημονεύοντας τους άξιους εκπροσώπους της, ιδίως εκείνους που έχουν  Ρεθεμνιώτικη καταγωγή. Κινδυνεύω να φανώ «γραφικός» καθώς αναφέρομαι διαρκώς στο όνομα του Γεωργίου Χορτάτζη, χωρίς βέβαια να παραλείπω τους Ρεθύμνιους Αχέλη, Μπουνιαλή, Τρώιλο, Barozzi, και ασφαλώς τον κοσμοαγάπητο εκ Σητείας Βιτσέντζο Κορνάρο.

  Άφησέ με να σου θυμίσω ακόμη αγαπητέ Γιώργο, τον αξιόλογο Ρεθύμνιο Αντώνιο Πάντιμο που στα 1619 έγραψε το έργο «L’ amorosa Fede”, έργο το οποίο παίχτηκε στο Χάνδακα την ημέρα των γάμων μιας Καλλεργοπούλας στην αυλή του σπιτιού της!

 Είναι η πραγματικότητα, και ας την παραδεχτούμε:  Πραγματικό ενδιαφέρον για όλους αυτούς δεν υπάρχει στο Ρέθυμνο. Το παλιό Ρέθυμνο των γραμμάτων μόλις που ανασαίνει πια, και θα είχε εκπνεύσει αν δεν υπήρχες εσύ, αγαπητέ Γιώργο και πέντε – δέκα ακόμη άνθρωποι.  Δεν υπάρχει σήμερα αυτό που θα ονομάζαμε «εν τω βάθει» κουλτούρα. Το κάθε λογής ενδιαφέρον σήμερα είναι ρηχό, επιδερμικό, απλή ρητορία. Κάποιοι παίρνουν το μολύβι και γράφουν, ποίηση, λογοτεχνία, καλά είναι βέβαια αυτά, αλλά δεν είναι αρκετά. Για το επίσημο Αναγεννησιακό φεστιβάλ του Ρεθύμνου δεν θα ήθελα σήμερα να μιλήσω, δεν είναι δυνατόν να παίζω πάντα εγώ το ρόλο του «κακού»!

  Θα πω μόνο – μετά λόγου γνώσεως - ότι οι σημερινοί νέοι του Ρεθύμνου αγνοούν τον Χορτάτζη ακόμη και σαν όνομα. Όσο για το όνομα του Α. Αχέλη, ας μην το συζητούμε καλύτερα! Ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του.

  Όσον αφορά στο πρόσφατο δημοσίευμά σου, απομένει να δούμε αν κάποιος φορέας του Ρεθύμνου θα ανταποκριθεί και θα επωφεληθεί από την πρότασή σου να  ζητήσει το κείμενο του Αχέλη για ανατύπωση!

 Μακάρι. Είθε να άρχιζε από σήμερα μια ανάστροφη πορεία στα πνευματικά μας πράγματα. Μακάρι ο δικός σου οίστρος και η δική σου μακρόχρονη, συνεπής, μεθοδική και αφοσιωμένη εργασία πάνω στη συλλογή και αξιοποίηση των έργων της Ρεθεμνιώτικης διανόησης να δώσουν  το σήμα για ένα καινούργιο χάραμα, για μια  νέα πορεία προς τους μεγάλους του πνεύματος, προς τις πραγματικές αξίες του Ρεθεμνιώτικου πολιτισμού.